Ai tin ta mà không hiểu ta tức phỉ báng ta
Đức Phật dạy rằng việc tu học phải được thực hiện với trí tuệ và sự thực hành sâu sắc, không thể dựa trên niềm tin mù quáng.
Sự mê tín được định nghĩa là sự tín nhiệm một cách mê muội. Không chỉ là chuyện ma quỷ hay tâm linh, mà hai từ này cũng đúng với bất kỳ niềm tin mê muội nào khác, kể cả trong khoa học và nghiên cứu.
Nói về chuyện này, chúng ta cần nhìn lại mình qua hiện tượng Minh Tuệ vừa qua.
Tôi muốn làm rõ một số ý sau: Tôi không biết Minh Tuệ thực sự bộ hành như thế nào, nên tôi không xét đến sự đúng đắn trong cách thực hiện của ông ấy. Tôi sẽ chấp nhận rằng Minh Tuệ thực sự đi bộ như ông đã nói. Tôi cũng không biết có sự liên hệ nào giữa Minh Tuệ và các tổ chức phản động hay không, hay đây chỉ là sự lợi dụng thời cơ của các tổ chức phản động đối với sự kiện này, nên tôi tin vào giả thuyết rằng không có sự liên hệ. Bây giờ, khi đã làm rõ, hãy vào vấn đề chính.
Đối với ông Minh Tuệ, tôi phải công nhận rằng việc đi bộ, khất thực không phải là chuyện đơn giản; nó đòi hỏi thể chất và tinh thần tốt. Tuy nhiên, sự khổ đó có đem lại giáo lý cho Minh Tuệ hay không? Theo tôi là không, hoặc không nhiều. Trong một video phỏng vấn trực tiếp, Minh Tuệ trả lời rằng cầm tiền đi đánh bài là bình thường, để mua vui và không tiếc những gì mình mất. Tôi không biết bạn có xem được video đó hay không, vì thực tế là những video bất lợi cho Minh Tuệ sẽ không được phổ biến rộng rãi.
Giá trị của Phật Giáo không chỉ nằm ở sức khỏe tốt hay tinh thần tốt, mà chính ở giáo lý và đạo lý cao cả của Đức Phật. Những giá trị này hướng dẫn con người sống một cuộc sống ý nghĩa, tỉnh thức và giải thoát khỏi khổ đau.
Thời chiến tranh, ông cha ta đã khổ gấp mấy lần Minh Tuệ, phải hành quân nhiều tháng liền, ăn mìn dẻo C4 để no.
Vậy theo tôi, chúng ta phải có cái nhìn đa chiều về bất kỳ hiện tượng nào trong đời sống. Một người giỏi ở khía cạnh này chưa chắc đã giỏi ở khía cạnh khác. Một người giỏi toán chưa chắc đã có cái nhìn đúng về đạo lý, một người đi bộ giỏi chưa chắc đã tỉnh táo về đạo lý.
Việc một số Phật tử đã đến quỳ lạy và xem Minh Tuệ như một hiện tượng tiêu biểu cho Phật Giáo là hoàn toàn sai lầm.
Sai lầm này dễ lý giải nhưng cũng đáng trách.
Khi một phong trào xuất hiện, nó cần có đội ngũ truyền bá, khởi động phong trào, ở đây là các KOL trên mạng xã hội. Nhưng phong trào đó sẽ không lớn hơn nếu những đối tượng mà nó hướng tới chủ động đào thải. Trong vụ việc này, sự đào thải diễn ra quá ít. Điều này cho thấy các Phật tử đã tiếp nhận, đồng ý và tin vào nó.
Nhưng như vậy là sai. Chúng ta chỉ nhìn thấy phong trào, thấy cái vỏ bề ngoài của một hành động, hiện tượng mà ta cho là lạ lùng, khó khăn, một hình ảnh làm ta liên tưởng tới một vài vấn đề trong Phật Giáo và tin ngay nó sẽ dẫn tới kết quả mà truyền thông cố lèo lái ta. Cho rằng như vậy mới là tu, ta đá đổ hết những gì mà bao nhiêu bậc chân tu khổ công xây dựng, một hình ảnh bật tu hành thanh thoát, đẹp đẽ trong đạo đức, nếp sống.
Rồi trong làn sóng tưởng chừng vô hại, các thế lực xấu đưa vào những nội dung tiêu cực, kích động, phản động. Đầu tiên chúng phá sự đoàn kết dân tộc bằng cách phá đoàn kết tôn giáo. Tách bộ phận thiếu kiến thức về Phật giáo ra khỏi bộ phận có hiểu biết về Phật giáo, một phe bênh Minh Tuệ và một phe cho rằng Minh Tuệ không phải bậc tu hành chân chính. Khi không khí bất hòa đã được dựng lên, chúng chỉ trích những người tu chân chính bằng cách phản bác những điều rất đỗi bình thường và hợp thời đại của việc tu hành. Rằng các bậc chân tu sống sung sướng, trong khi tu hành "chân chính" là phải đi khất thực, ngủ gốc cây, nghĩa địa như thời Phật. Thử nghĩ, chuyện gì xảy ra nếu mọi tu sĩ đều tu như thế? Chắc nhà nước phải gồng mình lên để đi dẹp từng người. Tôi đồng ý rằng không phải tu sĩ Phật Giáo nào cũng đang tu đúng chánh pháp, không phải không có người lợi dụng Phật Giáo để kiếm lợi cá nhân, nhưng đây lại là hai câu chuyện khác nhau. Ta biết rằng như thế, nhưng phải biết đâu là giới hạn, không phải nghĩ như thế rồi cho rằng những thứ bình thường khác là bất thường, là biểu hiện của toàn bộ Phật Giáo.
Sau khi chia rẽ Phật giáo, chúng tấn công tới nhà nước. Bởi nhà nước không thể để sự bất ổn, rối loạn trật tự xã hội tiếp tục diễn ra khi người đi theo Minh Tuệ gây cản trở giao thông, nguy hiểm tính mạng con người. Khi Minh Tuệ ngừng đi bộ, chúng tung tin rằng công an đánh dân, chèn ép dân, dập tắt Minh Tuệ, dấy lên sự phẫn nộ đối với nhà nước.
Theo tôi, kịch bản này không mới lạ. Đã xảy ra ở nhiều nước khác, nhưng con người luôn có vô minh. Để thoát khỏi vô minh, trước nhất phải có trí tuệ, phải học, nghiên cứu, thực hành theo lời Phật dạy để hiểu rõ Phật, từ đó được tự do, tự do trong ánh sáng Phật pháp, tự do ý chí. Đó là tột cùng. Cuối bài xin nhắc lại lời Phật dạy:
Ai tin ta mà không hiểu ta tức phỉ báng ta